W imieniu Fundacji Sztuki, Przygody i Przyjemności ARTS, Partnera projektu Komitetu Pamięci „Mykwa” oraz EVZ Foundation z Berlina (grantodawcy), mamy przyjemność zaprosić Państwa na happening w związku z realizacją projektu “Call me Isza. Żeńszczyzna: żydowsko-polskie dziedzictwo kobiet”, w dniu 24 sierpnia 2023 roku, o godz. 11:00 przy Bożnicy w Wiśniowej. Z kolei w ten sam dzień, o godz. 12:30 zapraszamy Was do Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Wiśniowej, na spotkanie poprzedzone krótką prelekcją dotyczącą wiśniowskiej społeczności żydowskiej w szczególności wiśniowskich Żydówek i ich historii, z bożnicą w tle. W spotkaniu uczestniczyć będą potomkinie i potomkowie wiśniowskiej społeczności żydowskiej.
W sierpniu tego roku w ramach działań projektowych oraz projektów realizowanych przez naszego partnera Komitetu Pamięci „Mykwa”, przez kilka dni na terenie powiatu myślenickiego będą goszczeni i przyjmowani potomkowie wiśniowskich i dobczyckich Żydów. Jednym z ważniejszych dla nich miejsc jest właśnie bożnica.
Mając świadomość, że ludność Polską i Żydów dzieliła niewidzialna granica a światy te były zupełnie od siebie różne to jednak setki lat sąsiedztwa ze sobą spowodowały, że ta granica była przekraczalna. Co było terenem styczności, który umożliwiał wzajemne oddziaływanie? – codzienne życie – jeśli znacie Państwo jakieś „codzienne” historie, podzielcie się nimi z nami już 24 sierpnia w Wiśniowej lub kontaktując się z nami poprzez maila fundacja@arts-fun.pl!
Już dziś zapraszamy na stronę projektu Żeńszczyzna – spadkobiercy_czynie społeczno–kulturowego genu (arts-fun.pl) znajdziecie Państwo na niej wśród bieżących aktualności pierwsze HERstorie dobczyckich Żydówek z Dobczyc – jak historia Miny Thaler – znanej w całej okolicy ze swoich umiejętności kulinarnych kucharce i równocześnie miłośniczce literatury – Mina Thaler i jej matka znajdowały czas na czytanie książek po polsku, po niemiecku i w jidysz – więcej znajdziecie Państwo na stronie Aktualności – Żeńszczyzna (arts-fun.pl) oraz w naszych archiwach na zbiorachspołecznych.pl Fundacja Sztuki, Przygody i Przyjemności ARTS – strona archiwum (zbioryspoleczne.pl)
Informacje dotyczące zbiorów dobczyckich Żydówek, pozyskaliśmy dzięki pracy badawczej Elżbiety Polończyk – Moskal – mieszkance Dobczyc, autorce książki ,.Świece zgasiła wojna. Historia społeczności żydowskiej w Dobczycach” zapraszamy do zapoznania się z jej postacią i publikacją
Elżbieta Polończyk-Moskal – Małopolskie Targi Książki (arts-fun.pl),
Liderki Dialogu Forum Dialogu – Liderzy Dialogu, założycielce Komitetu Pamięci ,, Mykwa” w Dobczycach oraz członkini Społecznego Komitetu Opieki nad Zabytkami Dobczyc. Prowadzi stronę na fb, poświęconą dobczyckim Żydom Facebook.
Projekt „Call me Isza. Żeńszczyzna – żydowsko-polskie dziedzictwo kobiet” to inicjatywa realizowana przez Fundację Sztuki, Przygody i Przyjemności ARTS we współpracy ze Stowarzyszeniem Komitet Pamięci „Mykwa” , dzięki dofinansowaniu EVZ Foundation z Berlina.
Projekt został objęty Patronatami Honorowymi: Marszałka Województwa Małopolskiego Witolda Kozłowskiego, Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, Burmistrza Miasta i gminy Myślenice Jarosława Szlachetki; Patronatami: Centrum Archiwistyki Społecznej, Muzeum Etnograficznego w Krakowie, Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Stowarzyszenia Dialog Społeczny oraz Patronatami Medialnymi: Gazety Krakowskiej, Gazety Dziennik Polski, Gazety Myślenickiej oraz TVP3 Kraków.
Podajemy również informacje na temat wiśniowskiej bożnicy
Wiśniowa to niewielka miejscowość położona w powiecie myślenickim. Bożnica została wzniesiona przez tutejszą społeczność żydowską na początku XX wieku, w południowej części wsi, w niewielkiej odległości od centrum, na działce należącej wówczas do rodziny Ferberów. W dwudziestoleciu międzywojennym w Wiśniowej i okolicy mieszkało prawdopodobnie kilkanaście rodzin żydowskich. Tutejsza społeczność żydowska zajmowała się głównie handlem, w tym również prawdopodobnie handlem wędrownym, który był zarówno na terenie Galicji jak i Królestwa domeną żydowską. Handlarze domokrążni wędrując od wsi do wsi skupywali produkty rolne ziemniaki, bydło, ptactwo, nabiał jak i produkty przemysłowe. Handlowali zbożem i drzewem, niektórzy końmi. Obok handlu Żydzi i Żydówki wiśniowscy prowadzili również sklepy, wyszynki i zajazdy
Bożnica wiśniowska to jedna z trzech tego typu bożnic w Polsce, które przetrwały okupację niemiecką w okresie II wojny światowej a jedyna drewniana wiejska. Jest to obiekt drewniany, posadowiony na podmurowaniu z kamienia. Ściany zewnętrzne i wewnętrzne mają konstrukcję zrębową z belek ciosanych i pokryte są szalunkiem z desek. Dach ma konstrukcję krokwiowo-płatwiową, pokryty jest dachówką ceramiczną. W środku wiśniowska synagoga jest pusta, zachowany jest oryginalny układ sal, wnętrze podzielone na kwadratową główną salę modlitewną od południa oraz babiniec od północy oraz odkryte przez konserwatora podczas prac nad dokumentacją architektoniczno – konserwatorską dwie polichromie – nie zachowały się jednak żadne pamiątki. Bożnica posiada podobnie jak większość drewnianych wiśniowskich domów, charakterystyczne zdobienia szczytów w postaci motywów regionalnych wycinanych w deskach, z oryginalnych elementów zachowały się okucia oraz tradycyjny układ pomieszczeń.
Jeśli chcą Państwo przeczytać więcej o wiśniowskiej bożnicy oraz wiśniowskiej społeczności żydowskiej zapraszamy do publikacji HANDMADE IN WIŚNIOWA. WIŚNIOWSKO RÓCNO ROBOTA O najbardziej materialnym z niematerialnych aspektów dziedzictwa kulturowego w pogranicznej gminie Wiśniowa. autorstwa dr Joanny Dziadowiec-Greganić oraz Agnieszki Wargowskiej-Dudek
Książka udostępniona w wolnym dostępie (wersja elektroniczna) na stronie: Publikacje » Fundacja Sztuki, Przygody i Przyjemności ARTS (arts-fun.pl)
